In het college heeft wethouder Grijzen laten aantekenen principiële bezwaren te hebben tegen het invoeren van de Rotterdamwet. De verbazing van de PvdA dat GroenLinks 'opeens' tegen de Rotterdamwet is, is dan ook merkwaardig. Nog merkwaardiger is de weinig inhoudelijke repliek van de PvdA tegen het relaas van Johan Grijzen: GroenLinks wordt verweten een probleem te ontkennen en de rozendelers drogredeneren uit het niets een ooievaar tot een struisvogel. GroenLinks ontkent geen probleem, maar ontkent wel deze 'oplossing'. Omdat de inhoud nou eenmaal wat meer dan 140 tekens vereist, hier een uitgebreide onderbouwing.
Ik ben niet alleen lijsttrekker van GroenLinks, maar ook wetenschappelijk onderzoeker bij het CBS. In die hoedanigheid houd ik me bezig met demografische en sociaaleconomische ontwikkelingen van immigranten. Vanuit die positie kan ik me wild ergeren aan de onzin die wordt verkondigd over MOE-landers. Binnen de EU geldt vrij verkeer van personen en vrije arbeid. Tot begin dit jaar was er een uitzondering voor Roemenen en Bulgaren: zij hadden een tewerkstellingsvergunning nodig om in Nederland aan de slag te kunnen. Maar ook vóór 1 januari stond het Roemenen en Bulgaren volledig vrij om zich in Nederland te vestigen. Dat is de reden dat het aantal ZZP'ers onder Roemenen en Bulgaren veel hoger is dan onder andere EU-burgers.
Sinds 2014 mogen Roemenen en Bulgaren ook in Nederland aan het werk. Maar inschrijven in de Gemeentelijk Basisadministratie (GBA) gebeurt nog nauwelijks. Dat hoeft ook niet: inschrijven is pas verplicht als er de intentie is om langer dan vier maanden in Nederland te gaan wonen. Door een rigide arbeidsrecht in Nederland worden de meeste MOE-landers gedwongen om telkens na drie maanden werk een maand vakantie te nemen in hun land van herkomst, omdat zij anders te duur worden voor werkgevers. In Schiedam Oost wonen dus voornamelijk MOE-landers die formeel niet in Schiedam wonen. Zij wonen hutjemutje op elkaar in panden van huisjesmelkers. Omdat zij niet in de GBA staan ingeschreven, kunnen nog geen tien Rotterdamwetten deze mensen tegenhouden.
Ook onder de Rotterdamwet blijven huisjesmelkers hun woningen verhuren. De Rotterdamwet kent geen instrumenten om deze uitbuiters aan te pakken. Deze wet stigmatiseert alleen maar een groep mensen met een laag of onzeker inkomen, alsof zij de (potentiële) veroorzaker zijn van sociale problematiek in Schiedam Oost. De problematiek wordt veroorzaakt door ruimtegebrek, verveling en uitbuiting; allemaal zaken die nauw samenhangen met overbewoning.
Het is erg goedkoop om GroenLinks ervan te beschuldigen blind te zijn voor deze problemen. GroenLinks wil Oost juist stevig aanpakken, maar kiest hierbij wel voor een constructieve aanpak met perspectief in plaats van te roepen wat veel mensen wellicht denken te willen horen. Het zou beter zijn als de PvdA zich richt op het verkrijgen van steun uit Den Haag om de huisjesmelkers en pensionhouders daadwerkelijk aan te pakken. Daarnaast zou de PvdA samen met GroenLinks kunnen werken aan ruimte om samen met Woonplus of een andere woningbouwcorporatie woningen in Oost te bouwen voor mensen met zowel hoge als lage inkomens. Maar daarvoor krijgt de PvdA te weinig steun bij haar eigen partij in het kabinet. Daar zijn hun partijgenoten in de regering geringeloord door de VVD, die vrij ondernemerschap propageert - dus ook van huisjesmelkers - en het uitkleden van de volkshuisvesting koste wat het kost wil doorzetten.
De PvdA zou er ook goed aan doen om samen met organisaties die in sociaal opzicht het verschil willen maken (zoals de mensen van Stichting Elivia, de actieve bewoners van buurt 15 en de BVSO) een sociaal programma op te stellen. In plaats van arbeidsmigranten discrimineren kunnen we samen met de positieve krachten in de wijk de schouders eronder zetten voor de uitvoering van een sociaal programma dat het verschil kan maken.
Maar als de PvdA dan toch zo'n hekel heeft aan Oost-Europese arbeidsmigranten, dan moeten ze daar in Brussel aan werken, want dat is de plek waar je vrij verkeer van personen aan banden legt. De PVV kan er dus met de PvdA een geduchte concurrent bij krijgen bij de Europese verkiezingen in mei.
Kortom, de Rotterdamwet is een wassen neus. Suggereren dat dit een probleem oplost, dát is pas struisvogelgedrag. Daarnaast is er een belangrijke ideologische component. De PvdA mag dan zijn ideologische veren hebben afgeschud en een soort Leefbaar-light zijn geworden, GroenLinks heeft nog wél sociale principes. De PvdA doet uitspraken over immigranten waar Hans Janmaat van de Centrum Democraten in de jaren '90 nog voor werd verguisd en veroordeeld. Het is jammer dat we dat soort uitspraken nu uit de mond van PvdA'ers moeten horen. Sowieso is het willen uitsluiten van bevolkingsgroepen in de historie nooit een succes gebleken.
Bij de presentatie van het verkiezingsprogramma van GroenLinks zei ik: “GroenLinks is geen partij voor populistisch kortetermijndenken, daarvoor moet je bij andere partijen zijn.”. Bent u voorstander van een kortzichtige, populistische en niet werkende regel die mensen discrimineert, stemt u dan vooral PvdA. Wilt u daadwerkelijk een oplossing, dan zijn er gelukkig alternatieven.
Jeroen Ooijevaar