De kamer van GroenLinks wethouder Johan Grijzen op de eerste verdieping van het Stadskantoor maakt een opgeruimde indruk. Het bureau is, op een stapeltje drukwerk (‘voor mijn opvolgster’) na, vrijwel leeg.
Op 15 mei zit het erop en draagt hij zijn portefeuilles over aan Patricia van Aaken van het CDA.
Daarmee komt (‘helaas’) een eind aan tweeëneenhalf jaar wethouderschap.
Dat ‘helaas’ vormt het begin van het gesprek. Het betekent namelijk dat hij zijn werk in Schiedam met zichtbaar veel plezier heeft gedaan. Maar het heeft ook een tweede betekenis: het is (eigenlijk) nog niet af.

Veel Schiedammers zullen hem de afgelopen jaren wel ergens zijn tegengekomen. Wethouder Grijzen liet geen gelegenheid voorbijgaan om zich in hoogsteigen persoon op de hoogte te stellen van wat er gebeurde in de stad. Altijd stond hij open voor een goed  gesprek en wilde hij weten wat er speelde en wat bewoners daarvan vonden. Dat leverde hem volop complimenten op en een goede pers. Het past ook bij zijn persoon: openhartig, betrokken en altijd bereid het gesprek aan te gaan.

Perspectief bieden
Zijn motivatie om politiek te bedrijven is de wens om ‘perspectief te bieden aan mensen.’ Dat moet je in zijn visie niet doen door ze aan het handje te nemen en voor te schrijven wat goed voor ze is, maar ‘eigen oplossingen aan te laten dragen en ruimte te geven die uit te voeren.’
Grijzen legt dat uit aan de hand van de drie beleidsterreinen binnen zijn portefeuille:
‘Op het gebied van welzijn en zorg hebben we, ondanks flinke bezuinigingen, geld vrijgemaakt voor nieuw sociaal beleid. Dat is voor een deel besteed aan de versterking van het vrijwilligerswerk, waarmee we mensen kansen geven hun idealen na te streven en de Brede Scholen, waardoor kinderen uit alle sociale milieus betere toekomstperspectieven krijgen.’ Hij wijst ook op de zelfstandigheid van verschillende bewonerscentra, zoals wijkcentrum De Erker.
Op het gebied van cultuur stond nieuw beleid om de aantrekkelijkheid van de binnenstad te versterken en de wens voor actieve participatie centraal. Dat laatste vertaalde zich in een groter budget voor de cultuurscouts: ‘Cultuur geeft mensen de kans hun blik op de wereld te verbreden. Dat vormt ook een onderdeel van het bieden van perspectief.’
Het milieubeleid staat nog volop in de steigers. Grijzen mist bijvoorbeeld nog ambitieuze fijnstofdoelstellingen van de gemeente: ‘Er is geen milieuzone of effectief parkeerbeleid, evenmin een tot de verbeelding sprekend fietspadenbeleid.'
De luchtkwaliteit laat (in de hele regio) flink te wensen over. Daar vallen dus nog de nodige slagen te winnen. ‘Het is de afgelopen jaren wel gelukt om het milieubeleid minder abstract en meer aansprekend te maken. We hebben ongeveer 50 milieucoaches opgeleid, Schiedam heeft de Energy Battle gewonnen en er zijn stadslandbouwprojecten van de grond gekomen.’
Met al deze voorbeelden benadrukt Johan Grijzen dat het gaat om perspectief voor alle Schiedammers.

Kiezen voor wat kwetsbaar is
Dit alles sluit ook mooi aan bij een andere leidraad die bepalend is voor Grijzens politieke handelen: kiezen voor wat kwetsbaar is. ‘Door te investeren in Brede Scholen kies je voor kinderen uit kwetsbare gezinnen.’ Hij wijst ook op het initiatief, samen met woningcorporatie Woonplus en de Pamijerstichting, om al bij dreigende huurachterstand te zorgen voor schuldhulpverlening. ‘Op die manier kun je een hoop ellende voor zijn.’ Ook investeert Woonplus samen met de gemeente in opvangwoningen voor gezinnen met kinderen die vanwege huurschulden op straat gezet worden.
De verschillen tussen arm en rijk in Schiedam zijn groot en lijken (net als elders in het land) alleen maar toe te nemen. Dat baart Grijzen zorgen. Als gemeente kun je daar vaak niet zoveel aan doen, ‘maar je kunt, zoals bij de vermarkting van de zorg en de dreiging van lagere salarissen, wel als gemeente in je aanbestedingen voorwaarden stellen om dat te voorkomen.’

Rotterdamwet
Johan Grijzen heeft zich de afgelopen raadsperiode met hand en tand verzet tegen invoering van de Rotterdamwet. In het college gingen er stemmen op om in Schiedam-Oost en delen van Rotterdam-West dit instrument in te zetten, zogenaamd om de instroom van Oost-Europese migranten en de daarmee gepaard gaande overlast in te dammen.
Grijzen griezelt bij de gedachte: ‘In 2002 is het gebruikt door Leefbaar Rotterdam om een xenofobe agenda door te voeren. Men zocht naar middelen om allochtonen te weren uit bepaalde wijken en voerde daarvoor het bijstandscriterium in. Maar het is niets anders dan een vorm van discriminatie en discriminatie leidt nergens toe. Als je overlast en achterstand wilt bestrijden moet je dat door sociale programma’s doen en door woningcorporaties daarbij te betrekken!’
Het zou voor Grijzen een breekpunt in de coalitie geweest zijn. Volgens hem is het ook een reden waarom de combinatie GroenLinks/Progressief Schiedam buiten de coalitiebesprekingen is gehouden.

Afscheid
Wat gaat Johan Grijzen doen als hij op 15 mei wethouder af is? ‘Van mijn pensioen genieten’, luidt het simpele antwoord. Als ik suggereer dat ik het idee heb dat mensen die zich voortdurend zo hebben ingezet voor de publieke zaak nooit echt lang stil kunnen zitten, beaamt hij dit. Hij sluit dan ook niet uit zich, op de achtergrond weliswaar, te blijven bemoeien met de GroenLinkse politiek en zijn credo ‘kiezen voor wat kwetsbaar is’ te blijven volgen.
Gelukkig maar.

Hoe kijken anderen terug op het wethouderschap van Johan Grijzen?

Ik heb enkele mensen waar Johan Grijzen de afgelopen jaren mee heeft samengewerkt gevraagd om een korte terugblik te geven.

Harry Visser (voorzitter Schiedams Overleg Bewoners Organisaties - SOBO): ‘Ik heb Johan voor het eerst ontmoet op een bijeenkomst op het Lentiz Live College. Door mijn zware stem en de heftige discussie over het eigen beheer van de wijkcentra keek hij achterom en zei: ”Ik wil met u wel even praten.”
In de daarop volgende twee jaar hebben wij intensief contact gehad. Hij komt over als een betrouwbaar persoon. De eerlijkheid  en openheid heb ik zeer gewaardeerd en ben hem als maatje gaan zien.
Uiteindelijk is wijkcentrum “De Erker” open gebleven en heeft hij samen met SWS het gebouw overgedragen aan de bewoners. We weten samen dat het een harde dobber zal worden maar zijn laatste woorden zal ik niet vergeten: “Har, wat er ook gebeurt, ik laat je niet los en blijf je steunen. We hebben het samen voor elkaar, succes.”’

Rob Roos (directeur Theater aan de Schie): ‘ Johan Grijzen en ik zijn beiden op dezelfde dag begonnen in Schiedam. Hij als wethouder cultuur en ik als theaterdirecteur. Het was 1 oktober 2011 en de culturele en financiële barometer stond in Schiedam ten aanzien van Theater aan de Schie op een historisch dieptepunt.
Sluiting van de schouwburg was een reëel scenario. Hoe anders is het nu. We staan er weer goed voor en de toekomst van de mooiste schouwburg uit de regio is gewaarborgd. Zonder de enorme inzet van Johan was dit niet gelukt. Wij en iedereen in Schiedam mogen Johan tot in lengte van dagen daarvoor dankbaar zijn. Ik wens Johan al het goede voor de toekomst en kijk terug op een zeer plezierige en constructieve samenwerking.’

Ed Gloudi (ex-fractievoorzitter GroenLinks Schiedam) haalde Grijzen naar Schiedam voor het wethouderschap: ‘Ik hem ken als een oorspronkelijke en creatieve geest die graag buiten de gebaande paden struint. Johan weet mensen te stimuleren om zelf oplossingen te vinden voor het probleem in de straat, de buurt of de groep. Hij weet dat goed te faciliteren zonder het dood te regelen.
De samenwerking tussen Johan en mij ging van een leien dakje. Hij is een fijne collega met een open vorm van besturen. Hij werkte graag samen met raadsleden, zowel van de oppositie als coalitie. Met zo'n open houding wist hij veel creativiteit los te maken en draagvlak te creëren.’

Willem Visser