De weg naar Kralingen kennen we en Haagse Bluf zal ook niemand vreemd in de oren klinken, maar Schiedams LEF? Misschien nog niet zo bekend, maar dat komt vanzelf als het aan de initiatiefneemsters Carolien Kruijs en Sandy Kardolus ligt. Schiedams LEF ontwikkelt lessen voor het basisonderwijs over diversiteit, liefde, vriendschap en het LEF jezelf te zijn.
Ik spreek hen in een café in het Schiedamse centrum naast de bibliotheek.

Wie zijn Carolien en Sandy?

Carolien is leerkracht in het basisonderwijs. Ze is op haar 36ste begonnen aan de PABO: ‘ik had de sterke roeping dat ik “juf“ wilde worden.’ Daarvoor werkte ze bij een bank. Ook schrijft ze kinderboeken waarin onder andere pesten centraal staat.

Sandy heeft als hulpverleenster in kindertehuizen gewerkt en is docent omgangskunde. Daarnaast is ze oprichtster van de Geweldige School en houdt zij zich bezig met aanpakken van pesten en geweld. Daarover zegt ze: ‘Geweld wordt zo gewoon gevonden. Kijk maar eens op televisie en naar computergames. Kinderen raken gewend aan het gegeven dat je door geweld je zin kunt krijgen en nemen dat gedrag over. Maar natuurlijk is het niet normaal, vandaar dat ik daar les over geef.’

Wat willen Carolien en Sandy bereiken met Schiedams LEF?

Centraal staat de gedachte dat iedereen mag zijn wie die is. Het motto van Schiedams LEF is niet voor niets: ‘Het mooiste dat je kunt worden is jezelf.’ Het idee ontstond nadat het ‘roze manifest’ in 2014 door de gemeente Schiedam werd gepresenteerd. Doelstelling daarvan was de weerbaarheid en acceptatie van LHBT’ers in het voortgezet onderwijs te vergroten. Carolien: ‘Toen ontdekten we dat er eigenlijk niets was voor het basisonderwijs. Maar waarom zouden we niet beginnen om in groep 1 en 2 te vertellen dat er gezinnen zijn met twee vaders of moeders? Als kinderen er vroeg aan wennen, is het later ook veel makkelijker te accepteren en geen punt van discussie meer.’
Zo begonnen ze lesmateriaal te verzamelen en ontwikkelen om diversiteit op laagdrempelige en luchtige wijze op scholen onder de aandacht te brengen. Dit resulteerde in de LEF-kist met onder andere kinderboeken die een leidraad zijn voor de lessen.
Carolien noemt als voorbeeld van die laagdrempeligheid het boekje ‘Joep!’ van Mark Haagema over een stotterend schaap waar niemand naar wil luisteren. Totdat Dirk naast hem in de wei komt en wel luistert en ze verliefd op elkaar raken.
De boodschap is duidelijk: ‘Het maakt niet uit of je stottert of anders bent.’
Er zijn vijf lessen per groep die de docenten zelf geven aan hun klas. Afsluitend is er een LEF-dag, waarop leerlingen aantrekken wat ze graag aan willen trekken naar school, maar nooit durfden, omdat ze bang waren dat de anderen het ‘stom’ vinden: ‘De groep spreekt af dat iedereen elkaar met respect behandelt en elkaar complimentjes geeft. Uitlachen is uit den boze!’

Hoe ontstaat pesten?

Sandy: ‘Door onzekerheid en groepsdruk. Het is compensatiegedrag. Heb je een goede groep, dan zeggen leerlingen tegen de pesters dat die even normaal moeten doen.’ Helaas ontbreekt dat nogal eens. Carolien vult aan: ‘Het gaat om een gevoel van veiligheid. Je kunt pas jezelf zijn als je je ook veilig voelt. Anders ben je constant op je hoede.’

Wat zijn de reacties?

Sandy: ‘Scholen die meedoen en leerlingen reageren eigenlijk allemaal enthousiast. Sommige leerlingen dragen nog steeds hun LEF-shirt dat sommige LEF-leerlingen krijgen bij de gastles op de LEF-dag.’ Maar er zijn ook scholen waar een hoge drempel bestaat: ‘sommige willen wel, maar durven (nog) niet. Bij diversiteit en vooral seksuele diversiteit hebben die toch nog een vreemd beeld. Maar wij komen echt geen homo-lessen of zoiets geven!’
Schiedams LEF richt zich niet uitsluitend op basisscholen. Er zijn al contacten met scholen voor het voortgezet onderwijs en wijkondersteuningsteams, maar ook bejaardenhuizen behoren tot de doelgroep. Over die laatste groep zegt Sandy: ‘Je ziet nu vaak dat ouderen, zodra ze in een bejaardenhuis terechtkomen, terug de kast in gaan. We richten ons op de mensen die met mensen werken, docenten, wijkteams, gezinsbegeleiders en bejaardenverzorgers. Ons doel is om het zo breed mogelijk te maken door professionals een training te geven zodat zij ook anders met mensen kunnen omgaan. Niet iedereen is hetero.’

Wat zijn de verdere plannen?

De dag voordat het interview plaats vond, zijn Carolien en Sandy naar de notaris geweest om Schiedams LEF als stichting te registreren. Verder gaan ze na Schiedam nu ook in Capelle en Rotterdam aan de slag. Na drie jaar bikkelen om het project te ontwikkelen, gaat het nu echt rollen en dat stemt uiteraard tot tevredenheid.
Daarnaast krijgt Schiedams LEF een steuntje in de rug door twee moties die eerder die week in de Tweede-Kamer zijn ingediend door Jasper van Dijk van de SP en aangenomen door een grote kamermeerderheid (met uitzondering van VVD, SGP en Forum voor Democratie).
De strekking daarvan is dat er verplichte lessen moeten komen over LHTB-acceptatie op het mbo en sancties komen voor scholen die weigeren aandacht te besteden aan seksuele diversiteit. Hoewel dat laatste lastig te controleren valt, is het positief dat de overheid het belang inziet van diversiteit en acceptatie daarvan.

Schiedams LEF? Daar gaan we meer van horen!

Willem Visser 
 

Lees hier meer informatie over Schiedams LEF.

Van Carolien Kruijs verschenen

  • Treiterkoppen, achtbanen en cupcakes (2013)
  • Treiterkoppen, smartphones en poolparty’s (2014)