De provincies Noord-Holland, Utrecht en Zeeland bereiden een verbod voor op het varend ontgassen van benzeen en benzeenhoudende stoffen door de binnenvaart. Ontgassen is een dossier waar ik me sinds 2012 actief mee bezig houd, achter en voor de schermen. Al die tijd verwijst de nationale overheid naar internationale regelgeving die in de maak is, maar nog steeds niet tot besluitvorming heeft geleid. Na de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant zijn ook de provincies Noord-Holland, Utrecht en Zeeland het wachten beu.
Wat is ontgassen?
Sinds november 2012 heb ik me in mijn vrije tijd verdiept in een tot dan toe voor mij onbekend milieuprobleem: ontgassen in de binnenvaart, soms ook ventileren of droogblazen genoemd. Ontgassen is nodig omdat er in de tanks van schepen die chemicaliën en aardolieproducten vervoeren ladingrestanten en ladingdampen achterblijven nadat de tanks geleegd zijn. Deze ladingrestanten en ladingdampen moeten uit het ruim verdwijnen voordat er een nieuwe lading aan boord komt. Dat heet ontgassen.
De dampen die vrijkomen bij varend ontgassen, bijvoorbeeld van benzeen of benzeenhoudende stoffen, kunnen milieu- en gezondheidsschade veroorzaken. Benzeen en benzeenhoudende koolwaterstoffen zijn in de Europese wetgeving aangemerkt als kankerverwekkend, mutageen (kans op genetische schade) en daardoor dus als schadelijk voor de gezondheid. Met behulp van speciale ontgasinstallaties - op de wal of op het schip zelf - kunnen schepen gecontroleerd worden ontgast en wordt uitstoot van stoffen als benzeen naar de buitenlucht voorkomen.
Landelijke en internationale ontwikkelingen
Het ministerie van I&M ziet nog steeds niets in een nationaal verbod op varend ontgassen en werkt aan internationale regelgeving. In de technische uitwerking wordt daarbij wel voortgang geboekt. De daadwerkelijke besluitvorming over een verbod op varend ontgassen is afgelopen december doorgeschoven naar juni van dit jaar. Of er dan wel internationale afspraken worden gemaakt, blijft te bezien. Een internationaal verbod zal in ieder geval niet ingaan voor 2020.
Mijn rol
Sinds 2012 houd ik me - samen met een voormalig VVD-lid en een bewoner van Hoek van Holland - bezig met ontgassen door de binnenvaart. Eerst achter de schermen door presentaties over ontgassen te geven bij de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur & Milieu, bij de Rotterdamse havenwethouder en aan verschillende GroenLinks fracties in de regio Rijnmond. Toen dat te weinig resultaat opleverde, zijn we ook voor de schermen actief geworden met een serie publicaties op Sargasso. De eerste publicatie op Sargasso leidde tot Tweede Kamervragen van Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) en Henk van Gerven (SP). De fracties van Schiedam, Vlaardingen, Rotterdam en Zuid-Holland stelden ook vragen. Daarnaast wisten we het RIVM zo ver te krijgen dat de officiële emissiecijfers naar boven toe bijgesteld werden. Inmiddels is ontgassen door de binnenvaart mijn langstlopende dossier op Sargasso.
Al die tijd bleven we ook achter de schermen in gesprek met bestuurders, ambtenaren, bedrijfsleven en milieuorganisaties. Gesprekken waar we waardevolle informatie aan overhielden, al was de informatie niet altijd publiekelijk bruikbaar. Ook benaderde ik een aantal GroenLinks fracties in andere provincies waar ontgassen een probleem kan vormen, zoals Utrecht, Amsterdam, Zeeland en Gelderland. Ik ondersteun deze fracties waar nodig met het opstellen van vragen en beoordelen van de antwoorden die ze ontvangen. Sinds vorig jaar mag ik op bijeenkomsten over varend ontgassen spreken namens de Natuur en Milieufederatie Zuid-Holland.
Het kan soms frustrerend lang duren voor een volgend stapje wordt gezet op dossiers waar je je hard voor maakt. Tegelijkertijd laten de plannen voor uitbreiding van het ontgasverbod zien dat je met weinig middelen, vasthoudendheid, inhoudelijke kennis van zaken en (niet te vergeten) geduld om je publicitaire kansen af te wachten, vooruitgang kan boeken. De mogelijke uitbreiding van het verbod op varend ontgassen naar andere provincies voelt als een persoonlijke overwinning, mogelijk gemaakt door een netwerk van gelijkgestemden mensen binnen en buiten GroenLinks.