Overal is wel een dag van. Afgelopen weekend was het bijvoorbeeld hoela-hoepdag, kringloopdag en uiteraard dierendag. De “Dag van de wol” is helaas geannuleerd. Menigeen vraagt zich af of dat nou wel nodig is, al die dagen: er gaat geen dag voorbij of het is wel ergens een dag van. Ook ik denk dat overdaad schaadt (kom op, hoela-hoepdag?), maar als het gaat om diversiteit en inclusie, dan is het nog steeds broodnodig hier aandacht aan te besteden.

Als student sociologie werd ik bij een vak over etniciteit met mijn neus op de feiten gedrukt. Er bestaat zoiets als ‘subtiel racisme’. In het proefschrift van een mijn docenten (Genevieve Verbeek, 1999) stond het mooi verwoord in een citaat van een respondent met een Surinaamse achtergrond:

“De subtiele vormen […] dat is datgene wat je weet of wat je voelt dat er is […] maar je je vinger er niet op kan leggen. Je voelt het wel, maar je kan het niet staven met feiten.” 

Dat is alledaags, subtiel racisme van mensen die zich er meestal niet eens van bewust zijn dat ze andere groepen in een hokje stoppen. “Sommige van mijn beste vrienden zijn Marokkaan (, maar…)”, “Ze kunnen wél goed koken”, noem maar op. Alle dagen en in alledaagse situaties komt het voor. Mensen worden niet aangesproken of beoordeeld op het individu dat ze zijn, maar op de groep waar ze toe behoren. Hoe goed de intenties van veel mensen ook zijn, dit soort subtiel racisme zit helaas nog ingebakken in onze samenleving. Premier Mark Rutte noemde het onlangs nog een systemisch probleem. Maar dit subtiele of systemische racisme zien we niet terug in de cijfers. Als je kijkt naar het aantal aangiften bij de politie en meldingen bij Radar, zou je kunnen concluderen dat racisme nauwelijks bestaat. Was het maar waar! Helaas weten we allemaal wel beter. In het tegengaan van racisme is bewustzijn belangrijk. Bewustzijn van de grote diversiteit die er in Schiedam is, bewustzijn van wat ons bindt en wat ons verdeelt. Daarom moeten we blijven stilstaan bij ons eigen handelen en het handelen van onze omgeving. We moeten onze diversiteit omarmen en bespreekbaar maken. 

Aandacht voor diversiteit en inclusie is dus broodnodig. We moeten geen gelegenheid voorbij laten gaan om stil te staan bij racisme en onderdrukking. Er zijn kansen genoeg! 11 oktober is het coming-outdag, 9 november is het internationale dag tegen fascisme en antisemitisme, 1 maart is de dag tegen racisme, 21 maart die tegen discriminatie en 17 mei staan we stil bij homo- en transfobie met IDAHOT. Allemaal dagen waarbij we weer een stapje verder zetten naar een open en inclusieve samenleving. Too much? Je zou het bijna denken, maar helaas is het nog kei- en keihard nodig. Pas als we racisme volledig hebben uitgebannen uit onze samenleving, zijn de dagen dat we hierbij stilstaan net zo overbodig als die Hoela-hoepdag.

Begint het u al te dagen?

- Jeroen Ooijevaar