Het Schiedamse GroenLinks-lid Krispijn Beek houdt zich sinds 2012 intensief bezig met het ontgassen van binnenschepen in de Rotterdamse haven. Deze praktijk heeft erg schadelijke gevolgen voor de luchtkwaliteit in het Rijnmondgebied en de gezondheid van schippers en burgers. Naar aanleiding van zijn artikelen hebben de GroenLinksfracties in Schiedam, Rotterdam en Vlaardingen meermaals aandacht gevraagd voor het ontgassen.
Ook de Tweede Kamer liet zich niet onbetuigd: in februari vroeg GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren aan staatssecretaris Mansveld (milieu) om versneld een nationaal verbod op het ontgassen in te voeren en niet te wachten op een internationaal verbod, zoals zij aanvankelijk wilde. Alle ophef en inzet lijken nu beloond te gaan worden. Er komt een verbod op ontgassen via een samenhangend pakket met nationale, regionale en lokale regelgeving.

Hieronder een gesprek met Krispijn.

Tot 2012 was ontgassen van binnenvaartschepen voor de gemiddelde inwoner van het Rijnmondgebied een betrekkelijk onbekend fenomeen. Dat vooral opgepakt werd door de lokale politiek. In Hoek van Holland door VVD’er Mark Lensselink en in Vlaardingen, Schiedam en Rotterdam door de GroenLinksfracties. Het balletje is gaan rollen nadat Krispijn Beek het onderwerp via zijn blog en de website Sargasso.nl onder de aandacht bracht. Dit was voor GroenLinks-kamerlid Liesbeth van Tongeren en SP-kamerlid Henk van Gerven aanleiding voor schriftelijke Kamervragen.
In betrekkelijk korte tijd ontpopte Krispijn zich tot een expert en aanjager van de discussie.
Iedereen die meer wilde weten over het onderwerp kon een beroep op hem doen.
Voor een goed begrip eerst in het kort wat ontgassen inhoudt: in binnenvaartschepen die chemische lading vervoeren blijven in de ruimen giftige dampen achter. Schippers zetten in de Rotterdamse haven regelmatig hun luiken open om deze stoffen (o.a. benzeen) in de buitenlucht te lozen voordat zij nieuwe lading kunnen laden. De dampen die daarbij vrijkomen veroorzaken stankoverlast, maar bij langdurige blootstelling kunnen ze ook schadelijk zijn voor de omgeving en de gezondheid.
Zowel bemanning als burgers aan de kade betalen daarmee de rekening van het ontgassen.

Luchtkwaliteit in de regio
Krispijn Beek (Rotterdam, 1975) studeerde milieueconomie in Wageningen. Hij werkte eerder bij het Ministerie van Economische Zaken waar hij zich bezig hield met luchtkwaliteit. Zijn betrokkenheid bij de ontgassingsproblematiek kent niet alleen een beroepsmatige kant, maar ook een persoonlijke. Zijn dochtertje heeft last van ademhalingsproblemen en van huisartsen weet hij dat geïrriteerde longen schering en inslag zijn in de regio. ‘Zij wijzen dan het vrachtverkeer aan als boosdoener. Maar waarom speelt dit dan veel minder bij steden als Eindhoven met ook veel vrachtverkeer?’
Zijn vraag was dan ook of de petrochemie en de haven niet ook een rol spelen bij de belabberde luchtkwaliteit in de regio?

De vervuiler betaalt!
Krispijn raakte bij het dossier ontgassen betrokken naar aanleiding van bedrijven die bezig waren met alternatieven voor het ontgassen in de open lucht. De ontwikkeling hiervan moet op termijn leiden tot een rendabele verwerking van recyclebare restproducten. ‘Voorlopig is dat nog een uitdaging, maar je kunt natuurlijk niet de rekening op het bordje van de bevolking blijven leggen. Die hoort bij de veroorzakers; de petrochemische industrie.’ Krispijn verwijst naar de terechte leus die ten tijde van de kabinetten Lubbers al gehanteerd werd: ‘de vervuiler betaalt! Het wordt alleen tijd die nu ook in praktijk te brengen.’

Pieken giftige stoffen
Het gaat bij ontgassen om grote hoeveelheden giftige stoffen die in de lucht komen. ‘Meetstations langs de Nieuwe Waterweg meten zeer regelmatig pieken in giftige stoffen. Die zijn van langsvarende boten. Probleem is alleen dat die pieken te kort en te snel zijn voor de DCMR. Ondertussen is het kwaad dan natuurlijk al geschied.’
Bovendien is er nog een probleem: ‘er bestaat een papieren werkelijkheid met ingewikkelde protocollen waar schippers zich aan moeten houden, maar die in de praktijk niet te volgen zijn. Bovendien is de handhaving en naleving een ander groot probleem.’

Eindelijk maatregelen
Inmiddels is er een pakket maatregelen afgesproken (zie bijgevoegd persbericht) om het ontgassen een halt toe te roepen. ‘Het bemoedigende van de regelgeving die er nu ligt,’ reageert Krispijn, ‘is dat het de belangrijke bedrijven zelf zijn die hun nek uitsteken.’
De vraag of de ophef rond de chemiesector van de afgelopen tijd (b.v. Odfjell en het illegaal mengen van chemisch afval door scheepsolie) ook invloed heeft gehad , beantwoordt hij bevestigend: ‘Een groeiend aantal bedrijven beseft dat ontgassen aan de buitenlucht niet meer van deze tijd is en neemt z´n maatschappelijke verantwoordelijkheid.  Bovendien speelt een rol dat de omvang van de uitstoot door ontgassen 10 keer zo hoog bleek te liggen dan aanvankelijk was aangenomen. Dat bleek uit een rapport van CE Delft in opdracht van de haven en de industrie zelf.’
Natuurlijk is het nu zaak om de maatregelen goed uitgevoerd te krijgen. Van belang is daarbij volgens Krispijn ‘te blijven zoeken naar constructieve oplossingen. Het is niet alleen een kwestie van tegen zijn, maar om in gesprek te blijven met de bedrijven, zoals we dat de afgelopen periode ook hebben gedaan.’
Met het positieve resultaat dat er nu ligt.
Ten slotte wijst hij erop dat de schippers van goede wil zijn: ‘zij moeten er dan ook niets bij inschieten. Zonder nieuwe bedrijfsmodellen kost het een hoop geld om de schepen schoon te krijgen, terwijl juist de binnenvaart de zwakste (financiële) schakel in de hele keten vormt.’

Willem Visser

Meer lezen?
http://sargasso.nl/tag/ontgassen/
http://krispijnbeek.nl/
http://krispijnbeek.nl/2013/12/11/overzicht-vragen-over-ontgassen-binne…
http://www.rijksoverheid.nl/nieuws/2014/05/14/halt-aan-ontgassen-van-bi…